در شرایط تحولات بین‌المللی به ویژه در آستانه لجاجت آمریکایی‌ها در بهم زدن برجام و آغاز دور تازه‌ای از بحران در فضای بین‌المللی ناشی از خروج آمریکا از برجام و تبعات ناشی از آن و چند دستگی میان کشورهای اسلامی، شکل گیری و ایجاد فضای مناسب برای کشورهای منطقه در انجام گفتگوی شهرها می‌تواند تا حدی در فروکش ساختن این فضای به هم ریخته بین المللی را کاهش داده و کشورهای قدرتمند را از حالت خشونت و جنگ طلبی به سمت و سوی مسالمت و انجام گفتگوی و دیدار ها رهنمون سازد.
برگزاری همایش بین‌المللی گفتگوی شهرها و فارسی‌زبانان در تیرماه ۹۸ ابتکار عمل جمهوری اسلامی در مشهد مقدس است که در چند جهت می‌تواند مفید باشد.
1- معرفی مشهد مقدس برای اعضای شرکت کننده بسیار خوشایند است. آن هم سالروز تولد حضرت رضا ( ع). البته گرچه حضرت رضا ( ع) نیاز به معرفی ندارد و شخصیت وی بر همگان در طول تاریخ ۱۲۰۰ ساله مبین و روشن است اما تاثیر و جایگاه مرقد امام رضا ( ع) و شرایط بوجود آمده در تاریخ ایران و خراسان در عصر جدید قابل بررسی است زیرا زمینه رشد خراسان و به ویژه مشهد در سایه وجود مرقد پاک امام رضا (ع) قرار داردو
مشهد علیرغم بحران‌های تاریخی حملات دولت‌های ترک، مغول، تاتار و . . . همچنان همچون نگینی بر تارک مشرق زمین می‌درخشد لذا این همایش می‌تواند مشهد مقدس را در شرایط کنونی برای جهان اسلام و فارسی زبانان به خوبی معرفی نماید؛ ضمن اینکه در راستای توسعه حریم و اطراف حرم و ساخت و سازهای کنونی متناسب با تاریخ و تمدن ایران زمین، نکات تازه‌ای را نصیب بازدید کنندگان مهمان جمهوری اسلامی قرار دهد .
2-امام رضا ( ع) خود سمبل گفتگوی وحدت جهان اسلام به حساب می‌آید. در کتب و منابع فراوانی وجود دارد که امام رضا ( ع) در مناظرات و گفتگوهای عصر خود با همه گروه‌های مذهبی و کلامی و حتی سیاسی شرکت می‌جست و شبهات آنها را پاسخ می‌داد و از حریم مذهب شیعه دفاع می‌کرد. این امر بعدها سر آغاز رشد جامعه اسلامی و رهبران مذهبی و دینی در طول تاریخ گردیده است. اکنون که همایش گفتگوی شهرها آغاز گشته مساله تبادل اطلاعات، اخبار و عملکردها و بررسی سیاست‌های آینده و موضوع کلانشهرها و اداره آن در فضای پیچیده اجتماعی می‌تواند راهکار مناسبی را برای اداره این چنین جوامعی فراهم کند.
3-هویت یک تمدن و نظام سیاسی بسته به سابقه تاریخی، ساختار سیاسی قدرتمند، حوزه جغرافیایی و جمعیت پویا و اقتصاد پایدار می‌باشد. در چنین شرایطی فراهم ساختن همه ابزارهای لازم فوق می‌تواند نه تنها جامعه ایران خود، بلکه سایر مناطق جهان اسلام و فارسی زبانان را الگو قرار دهد. به ویژه فارسی زبانان حوزه خراسان بزرگ که یک زمانی تحت حاکمیت یک والی و استاندار یا حاکم خراسان بزرگ و ماوراءالنهر قرار داشته‌اند و از یک فرهنگ و آداب و رسوم تبعیت می‌کردند.
4-استقلال سیاسی جامعه اسلامی بیش از همه مدیون کارکرد تاریخی و هویت دیرینه یک ملت محسوب می‌شود. در شرایط کنونی جامعه جهانی که غرب و آمریکا دائما در حال توطئه و برهم زدن تعادل جهان اسلام و کشورهای اسلامی و فارسی زبانان و همچنین جهان تشیع هستند، این گفتگو می‌تواند راهکار مبارزه و تعیین مبنایی برای ایجاد همدلی و همکاری بین این دولت‌های اسلامی باشد. گفتگوی شهرها در مقابل جنگ شهرها که اکنون در مناطق حوزه غرب آسیا و جنگ نابرابر عربستان در مقابل یمن و اسرائیل در مقابل غزه و یا شهرهای سوریه که در دست تروریست‌ها قرار دارد با دولت مرکزی آن ادامه دارد، زمینه حفظ و امنیت را در مقابل ناامنی توطئه‌گران فراهم سازد تا دولت‌های اسلامی با عبور از این بحران بتوانند برای همیشه از گزند دسیسه‌های غربیها که در مقابل شرق در حال باختن قافیه می‌باشند، محفوظ بمانند.
*عضو هیات علمی دانشگاه آزاد مشهد
